Một game hay hay không phần nhiều phụ thuộc vào sự ưa thích cá nhân của mỗi người chơi nó. Một số thích những game về may mắn; số khác lại thích game chiến thuật, còn một bộ phận thưởng thức việc giao tiếp với người khác. Rồi còn những người thích game dựa trên phản xạ nhanh nhẹn, kỹ năng thao tác, hoặc trí nhớ, vâng vâng. Nhưng dù vậy một game được xem như là hay không hoàn toàn dựa trên sự ưa thích cá nhân. Có những tiêu chí khách quan cần được xem xét:

Độc đáo

Bất kỳ game mới nào cũng phải mang tính độc đáo, duy nhất. Nó phải có những yếu tố mà chưa bao giờ từng có trong những game trước đó, hoặc ít ra cũng không đơn thuần là sự kết hợp các lối chơi trước.

Sự tươi mới và giá trị chơi lại

Một game mà càng làm cho người chơi muốn chơi lại, thì game đó càng hay. Khía cạnh quan trọng của điều này là tiến trình chơi game nên khác biệt qua mỗi lần chơi. Một game mà thiếu chất lượng này sẽ sớm bị chán. Game hay phải luôn tươi mới, phấn khích mỗi lần nó được chơi như thể là lần đầu tiên vậy.

Ngạc nhiên

Game hay nên có chứa nhiều yếu tố gây ngạc nhiên. Sự lặp lại trong chuỗi liên tiếp, tiến trình và các sự kiện nên được tránh ra hoàn toàn.

Cơ hội công bằng

Lúc bắt đầu chơi, mọi người nên có cơ hội chiến thắng là như nhau. Đặc biệt, người chơi đầu tiên không bao giờ được có lợi thế hoặc bất lợi thế hơn những người còn lại.

Cơ hội chiến thắng

Luật này phải áp dụng cho đến cuối của một game. Mỗi người chơi phải có ít nhất một khả năng chiến thắng (về lý thuyết) cho đến tận khi game gần kết thúc. Khả năng này có thể rất nhỏ, nhưng phải hiện hữu.

Không có hiệu ứng Kingmaker

Một game mất sức hấp dẫn nếu ở bất kỳ giai đoạn nào, một người chơi không còn có hy vọng để chiến thắng nên quyết định hỗ trợ một người khác chiến thắng. Đây là vấn đề chủ yếu trong những game chiến thuật.

Không loại trừ người chơi

Tất cả những người chơi nên cùng nhau cho đến khi game gần kết thúc. Không một ai bị loại trừ cho đến thời điểm đó.

Thời gian chờ hợp lý

Không điều gì giết hứng thú của người chơi dễ dàng như việc chờ đợi lâu dài cho đến khi đến lượt mình. Mặc dù Cờ Vua đưa ra một vi dụ ngược lại: một người có thể sử dụng thời gian chờ đợi để lập kế hoạch cho bước đi tiếp thel.

Sự kiểm soát

Bất kỳ game nào mà không dựa trên may mắn phải đưa cho người chơi cơ hội để tác động lên tiến trình và hướng đi của nó. Không điều gì chán hơn khi có cảm giác rằng mình đang “bị chơi bởi game” thay vì do chính mình làm nên. Một game hay nên đầy thách thức.

Sự thống nhất

Tựa đề, bối cảnh, hình dạng và ảnh minh họa của một game phải thống nhất với nhau.

Chất lượng thành phần

Tính lâu dài và sự hấp dẫn thị giác của các thành phần vật chất có thể đóng góp lớn vào giá trị của một game.

Luật chơi nhất quán với đối tượng hướng đến

Mỗi game hướng đến một nhóm người chơi khác nhau. Một số game yêu cầu những kỹ năng cụ thể. Thật là quan trọng để luật chơi phải kiên định, nhất quán. Một game chiến thuật chẳng hạn, không được bị ảnh hưởng quá nhiều bởi may mắn. Tưởng tượng một người chơi đang suy nghĩ một kế hoạch, xác định hướng đi nhất định, và sau đó phải gieo xí ngầu để thực hiện nó. Rõ ràng, hai khái niệm này tương phản nhau.

Mặc dù dường như hợp lý nếu mong đợi luật chơi nhất quán, vẫn có khá nhiều game hướng đến các nhóm chơi không được xác định rõ ràng. Rất khó để nói liệu một game nào đó hướng đến những người chơi quan tâm chiến thuật, may mắn hay kết hợp hài hòa giữa hai thứ đó, hoặc có lẽ game đó dành cho người thích giao tiếp.

Những game về ngẫu nhiên có luật chơi đơn giản và thường tạo ra những bước đi thay thế. Điều này dẫn đến chúng có lượt chơi ngắn và thường là một game nhiệp độ nhanh. Những game về chiến thuật thì ngược lại, nên cho nhiều lựa chọn ở mỗi lượt. Do đó sẽ để người chơi nhận ra tiềm năng của mình. Nó phải làm cho người chơi ngày càng đạt đến thế chủ động.

Độ kịch tính

Mỗi game có xu hướng kịch tính riêng của nó. Nhưng độ kịch tính thấp trong một thời gian dài cần phải được tránh trong bất kỳ game nào. Biểu đồ sau mô tả xu hướng kịch tính thông thường.

Biểu đồ này biểu thị độ tăng trưởng trong kịch tính. Game A sẽ được ưa thích hơn bởi vì nó bắt đầu có một độ kịch tính nhất định. Để đạt được hiệu ứng này, một game có thể rút ngắn lại mở đầu dài dòng và chắc chắn những người chơi đi vào phần thú vị nhất của game ngay.

Biểu đồ này minh họa hai game với những thời điểm kịch tính khác nhau. Game A có nhiều đỉnh chóp thường xuyên hơn và ít điểm đi xuống vì vậy hay, thú vị hơn.

Học và làm chủ game

Chắc chắn nó là một lợi thế khi một game bắt đầu nhanh và dễ học, và có luật chơi đơn giản rõ ràng. Một game cũng tốt nếu nó có những yếu tố quen thuộc với cuộc sống hàng ngày. Những yếu tố này không cần phải thực sự tái tạo lại cuộc sống đời thường, chỉ cần có nét tương tự và phù hợp logic.

Không phải mọi game đều bị thiệt hại vì luật chơi phức tạp. Thông thường, nếu game đó cho người chơi nhiều lựa chọn suốt tiến trình, thì họ sẽ tha thức cho độ phức tạp của nó.

Độ phức tạo và tính ảnh hưởng

Những game ngắn, luật đơn giản phải có luật ngắn và đơn giản. Những game phức tạp, mặt khác, phải có luật phức tạp. Biểu đồ sau sẽ thể hiện điều đó.

Phạm vi mà một người chơi có thê ảnh hưởng đến game tăng theo trục x, trong khi độ phức tạp của luật chơi tăng dọc trục y. Một khi chúng ta đặt những game vào biểu đồ này, ngay lập tức tạo ra một khoảng trống ở trên đường chéo (vùng 1). Hầu hết tất cả game nằm ở vùng 2. Như thế kết luận rằng độ phức tạp của game chỉ được chấp nhận, nếu nó cho người chơi tạo ra nhiều ảnh hưởng với một mức độ cao trong game.

Một game hay có nhất thiết phải thành công không?

Không may, câu trả lời là không. Có nhiều game hay, thậm chí tuyệt vời, nhưng lại rất ít thành công. Ví dụ ở Đức, vài tựa game được đem ra thị trường như Twixt, Acquire, and Focus hoàn toàn thất bại đáng tiếc.

Cũng có nhiều game thành công nhưng không cần hay. Những game đó phải được giới thiệu đến thị trường trong một cách phù hợp. Marketing và quảng bá là cốt yếu. Công thức dặc biệt để thành công đó là một game cần bắt đầu bùng nổ và tiếp tục giữ mọi người thích thú nhiều năm sau đó, nó là sự kết hợp giữa yếu tố hợp thời, trực giác và may mắn.

Tất cả điều này không phải là một nỗ lực để chỉ dẫn bạn các phát minh một game hay. Tốt hơn hết, nó là tập hợp những hướng dẫn những đặc điểm mà một game hay nên có.

Hai câu sau đây thể hiện tốt nhất chất lượng của một game hay:

Một game hay sẽ tồn tại với chúng ta suốt đời.

Một game hay làm chúng ta muốn chơi lại nhiều lần.

- Wolfgang Kramer

BoardgameVN