Một trong những cơ chế được ưa thích nhất trong board game đó là Variable Player Powers (VPP) - được đặc trưng bởi nhiều chức năng nhân vật khác nhau, với những điểm mạnh yếu cân bằng. Thường thì mỗi chức năng sẽ ảnh hưởng, bóp méo luật chơi theo cách nào đó để tạo ra hiệu ứng đặc biệt.

VPP được sử dụng rộng rãi trong board game với nhiều mục đích 

VPP được sử dụng nhiều nhất trong các game dạng ẩn vai trò, nơi một người nắm giữ một nhân vật độc đáo kèm với chức năng của nhân vật đó. Một ví dụ cổ điển nhất là Ma Sói, trong đó mỗi người giữ lá bài chức năng bí mật của mình. Thậm chí lá Dân Làng và không có chức năng, nó vẫn đóng vai trò quan trọng để tạo nên sự khác biệt. Cơ chế VPP được sử dụng trong Ma Sói với mục đích tăng thông tin đạt được cho những người chơi. Mỗi nhân vật đều tác động đến game theo cách nào đó, để từ đó người chơi có thể suy luận logic. Đó cũng là lý do mà hầu hết các game ẩn vai trò đều sử dụng VPP. Nhưng nó không phải là cách duy nhất mà cơ chế này được áp dụng.

  VPP thường dùng trong các game ẩn vai trò để lấy thông tin

VPP có thể được dùng để tạo ra các mục tiêu khác nhau trong cùng một game. Tùy vào nhân vật mà người chơi nhận được, người đó sẽ có điều kiện chiến thắng nhất định. Shadow Hunters và Bang! rơi vào trường hợp này. Ngoài việc tìm ra danh tính người khác, người chơi còn phải có mục tiêu để đạt đến khác nhau. Khi một game có nhiều điều kiện chiến thắng, nó sẽ tạo ra xung đột đa dạng hơn.

Bang có nhiều mục tiêu chiến thắng khác nhau

Trong những game chiến thuật, VPP tạo ra sự đa dạng trong phong cách chơi. 7 Wonders là một minh chứng, trong game này mỗi người được phát một kỳ quan với đặc trưng riêng, điểm mạnh yếu khác nhau; nhiệm vụ của người chơi là để phát huy hiệu quả tối đa của kỳ quan đó. Mọi người đều có chung một mục tiêu kiếm điểm chiến thắng, nhưng người vận dụng hiệu quả kỳ quan của mình nhất sẽ có nhiều cơ hội hơn. Ở đây, VPP mang lại nhiều giá trị chơi lại, ở mỗi lần sử dụng các kỳ quan khác nhau.

Mỗi kỳ quan là một chiến thuật riêng

Giá trị chơi lại trong các game chiến thuật dùng VPP là rất cao, bởi nó đòi hỏi người chơi phải thuần phục nhiều chức năng. Một số game có VPP để chia các faction (quân đội) mà mỗi đơn vị trong đó có thuộc tính khác nhau. Nói về Summoner Wars hay Neuroshima Hex, những game này có nhiều quân đội - một số thiên về tấn công, số khác thiên về phòng thủ hoặc nhanh nhẹn. Mỗi quân lính trong đó có chức năng riêng của chúng, tập hợp lại thành một đội quân có nét chiến thuật độc đáo. Người chơi cần phải nhìn ra được sự kết hợp giữa các quân lính với nhau và phát huy tối đa sức mạnh của quân đội mình đang dùng, điều chỉnh nó phù hợp với quân đội của đối thủ.

Từng quân có chức năng đặc biệt tạo nên chiến thuật cho quân đội

Như thế, VPP mang lại nhiều chiến thuật cho game, qua việc ép người chơi sử dụng hợp lý các chức năng khác nhau được đề xuất. Trong Pandemic những người tham gia cần phải vận dụng các nhân vật sao cho tốt nhất, vì mỗi nhân vật có các chức năng và vai trò riêng của nó. Mỗi bộ bài trong Smash Up! đều có cách chơi riêng, và tổ hợp 2 bộ bài khác nhau lại tạo thêm một cách chơi mới; nên nhớ Smash Up! là một trong những card game có giá trị chơi lại cao nhất.

 Vận dụng chức năng hợp lý là điều kiện để chiến thắng trong VPP

Trong thể loại viễn tưởng fantasy, cơ chế VPP có thể giúp mô tả tính cách, đặc trưng của một nhân vật được xây nên. Một chiến binh sẽ thiên về tấn công, có sức phòng thù tốt; pháp sư sẽ có xu hướng phép thuật và tránh các tình huống cận chiến, tên trộm thì lén lút và ra tay bất ngờ, vâng vâng. Bằng cách này, VPP giúp thể loại RPG tăng cường tính nhập vai cho nó. Bởi tính nhập vai được thể hiện qua sự độc đáo, các đặc trưng của nhân vật; cơ chế VPP chuyển thế các đặc trưng trong bối cảnh của nhân vật đó thành năng lực đặc biệt thông qua luật chơi cụ thể. Trong Talisman mỗi nhân vật có mô tả và luật chơi riêng, các chức năng đặc biệt - ngoài việc thể hiện tính cách nhân vật đó trong thế giới, nó còn định hình nên chiến thuật.

Đặc trưng bối cảnh của nhân vật được thể hiện qua năng lực đặc biệt

Những game VPP thường có luật chơi rất đơn giản, nhưng lại cực kỳ chiến thuật. Bởi vì mọi chiều sâu của nó đều nằm trong các chức năng đặc biệt, trong sự kết hợp của các chức năng đó theo nhiều cách khác nhau. Dẫn đến hệ quả chúng dễ dạy, nhưng lại khó để sở hữu thành thạo.

Tóm lại, ưu điểm của một game sử dụng cơ chế VPP đó là chúng mang đến sự đa dạng, thú vị, chiều sâu chiến thuật và giá trị chơi lại rất cao. Những game dạng này thường có tiềm năng rất lớn khi có thể được mở rộng thêm những chức năng khác biệt chỉ với một thay đổi rất nhỏ trong luật chơi. Khuyết điểm dễ nhận thấy của VPP là nếu không được dùng thích hợp, nó dễ tạo ra mất cân bằng trong năng lực của mỗi nhân vật.

BoardgameVN